Czym jest biegunka podróżnych?
Wybierając się w rejony charakteryzujące się ciężkimi warunkami środowiskowymi, w tym niskimi standardami sanitarnymi, podróżny narażony jest na stres, zmęczenie fizyczne, przegrzanie, odwodnienie organizmu oraz niestrawność. Czynniki te zwiększają podatność na zakażenia i zarażenia patogenami przewodu pokarmowego(10). Zupełnie nieświadomie możemy nabawić się rozwolnienia. Biegunka podróżnych to biegunka zakaźna, zazwyczaj o łagodnym przebiegu. Jest dość częstą przypadłością, w zależności od regionu świata:
| Ryzyko zachorowania na biegunkę podróżnych w różnych regionach świata(11) | ||
|---|---|---|
| Ryzyko zachorowania | Region | Częstość * |
| Małe | Japonia, Australia, Nowa Zelandia, Europa Północna i Zachodnia, Kanada, niektóre kraje karaibskie, USA | < 8% |
| Średnie | Europa Środkowa i Wschodnia, Portugalia, Grecja, kraje bałkańskie, Rosja, Chiny, Izrael, Afryka Południowa, wyspy pacyfiku, większość wysp karaibskich, (np. Jamajka), Argentyna i Chile, Tajlandia | 10-20% |
| Duże | Afryka, Ameryka Łacińska, Azja Południowa, Bliski Wschód | >20% |
*zachorowania w ciągu 1-2 tygodni
Biegunka podróżnych jest zazwyczaj wywoływana przez bakterie znajdujące się w produktach spożywczych(3).
Objawy biegunki podróżnych
Biegunka podróżnych zaczyna się najczęściej w pierwszym tygodniu wyjazdu(5). Objawy to częste i/lub luźne wypróżnienia, ból brzucha, niekiedy gorączka, wymioty. Biegunka jest zwykle łagodna, ustępuje samoistnie. Około 30% chorych zmuszonych jest pozostawać w łóżku, kolejnych 40% wymaga ograniczenia aktywności zawodowej lub turystycznej(12). Rozwolnienie w czasie podróży, to niewątpliwie jedna z najbardziej niekomfortowych dolegliwości, jednak można się przed nim ustrzec.
Jak unikać biegunki podróżnych?
Jeżeli wybieramy się do kraju podwyższonego ryzyka, należy przestrzegać kilku reguł pozwalających zminimalizować wystąpienie biegunki podczas podróży:
- Należy często myć ręce, przede wszystkim przed posiłkiem, a także przed jego przygotowywaniem. Należy pamiętać o regularnym myciu rąk po wyjściu z toalety. W przypadku braku wody i mydła, dobrze jest mieć przy sobie żel antybakteryjny lub roztwór alkoholu.
- Należy pić wodę jedynie butelkowaną (upewnij się, czy butelka nie była wcześniej otwarta) lub uzdatnioną.
- Należy unikać wszelkich produktów, które mogą zawierać wodę niebutelkowaną: lodów, kostek lodu, wody z kranu. Warto rozważyć możliwość mycia zębów wodą z butelki.
- Nie należy jeść surowych warzyw i owoców, których nie można samodzielnie obrać.
- Nie należy pić niepasteryzowanego lub nieprzegotowanego mleka. Należy również pamiętać o przechowywaniu go w lodówce.
- Należy unikać niedogotowanego oraz surowego mięsa i ryb.
- Należy unikać surowych owoców morza (przyczyną biegunki podróżnych mogą być biotoksyny morskie obecne w owocach morza oraz niektórych rybach odżywiających się algami morskimi).
- Należy unikać spożywania posiłków przygotowywanych na zimno.
Należy unikać spożywania produktów kupowanych na ulicy, z wyjątkiem dobrze ugotowanych bądź jeszcze ciepłych. Zimne przekąski oferowane w restauracjach również mogą stanowić zagrożenie(10).
Przygotuj właściwie wyposażoną apteczkę podróżną
Przed wyjazdem w zagraniczną podróż pamiętaj o skonsultowaniu jej zawartości z farmaceutą. Być może doradzi Ci zabranie ze sobą środków najlepiej dostosowanych do warunków panujących w kraju będącym celem Twojej podróży. Jakie leki zabrać na wyjazd?
- leki przeciwbiegunkowe
- leki na niestrawność i zaparcia
- środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
- środki odstraszające komary
- produkty ochrony przeciwko oparzeniom oraz ochrony przeciwsłonecznej
- opatrunki i środki antyseptyczne na rany i dezynfekujące do skóry
- leki, które zażywamy na stałe(13)
Być może farmaceuta zasugeruje również konsultację z lekarzem, jeśli uzna to za konieczne**.
**Lista niewyczerpująca. Taki zestaw nie istnieje w wykazie farmaceutyków. Należy dostosować jego skład do warunków panujących w podróży.
Jak zatrzymać biegunkę podczas podróży?
Biegunkę podróżnych należy leczyć w taki sam sposób, jak każdą ostrą biegunkę:
- dobrze nawadniać organizm, pijąc solone i słodzone napoje: wodę, wodę z cukrem, napoje bezalkoholowe, buliony warzywne etc.
- stosować odpowiednią dietę, spożywając lekkie, ale częste i lekkostrawne posiłki
- stosować leczenie objawowe (leki przeciwbiegunkowe)
- u wybranych chorych – leki przeciwdrobnoustrojowe(8).
Bibliografia:
(3) Choroby wewnętrzne, pod red. prof. dr. hab. med. Andrzej Szczeklik, 2011, rozdz. III A.4., Objawy chorób przewodu pokarmowego – Biegunka, strony 786-789.
(5) Interna Szczeklika 2017 pod red. Dr n. Med. Piotr Gajewski, rozdz. III G 1.1 Biegunka podróżnych, s. 1056.
(7) Interna Szczeklika 2017 pod red. Dr n. Med. Piotr Gajewski, rozdz. III M Nadwrażliwość pokarmowa, s. 1236.
(8) Interna Szczeklika 2017 pod red. Dr n. Med. Piotr Gajewski, rozdz. III G 1. Choroby infekcyjne i poasożytnicze przewodu pokarmowego, s. 1051 – 1055.
(10) Lekarz wojskowy 3/2013, Joanna Milewska, Joanna Dereń, Krzysztof Korzeniewski, Biegunka podróżnych, s. 341.
(11) Interna Szczeklika 2017 pod red. Dr n. Med. Piotr Gajewski, rozdz. III G 1.1. Choroby infekcyjne i pasożytnicze przewodu pokarmowego, s. 1056.
(12) https://gastrologia.mp.pl/choroby/infekcyjneipasozytnicze/51041,biegunka-podroznych
(13) https://www.doz.pl/czytelnia/a2752-Co_powinno_wejsc_w_sklad_podroznej_apteczki