Objawy, które decydują o rozpoznaniu zespołu jelita drażliwego, to ból brzucha i zaburzenia rytmu wypróżnień. Ale symptomy IBS mogą być też inne i nie muszą one dotyczyć jelit.
Ogłoszone w 2016 r. Kryteria Rzymskie IV definiują zespół jelita drażliwego i wyróżniają cztery postaci tego schorzenia: zaparciową, biegunkową, mieszaną i nieokreśloną. Podział ten jest związany z różnym wyglądem i częstością oddawania stolców. Do charakterystycznych objawów IBS należy także ból podbrzusza, a często również takie dolegliwości jak wzdęcia czy nadmierna produkcja gazów jelitowych1. Jednak IBS daje objawy obejmujące nie tylko jelita.
Zespół jelita drażliwego – objawy jelitowe
Zespół jelita drażliwego jest chorobą czynnościową. Oznacza to, że wykonane w procesie diagnostycznym badania nie wykazały żadnej choroby organicznej przewodu pokarmowego. Ból brzucha u pacjenta jest ściśle związany z zaburzeniem częstotliwości wypróżnień i zmianą konsystencji stolca. Zwykle ustępuje on po wypróżnieniu. Do objawów typowych dla IBS można zaliczyć:
- biegunki lub zaparcia (w zależności od postaci choroby),
- ból i dyskomfort w jamie brzusznej,
- bardzo częste wzdęcia i nadprodukcję gazów jelitowych,
- zmianę wyglądu i konsystencji stolca,
- wydalanie śluzu wraz ze stolcem,
- uczucie niepełnego wypróżnienia,
- parcie na stolec przy postaci biegunkowej,
- Obecność trudnych do wydalenia, twardych lub bryłowatych stolców przy postaci zaparciowej1,2.
Pozajelitowe objawy IBS
Objawy IBS nie obejmują jedynie jelit. Często chory odczuwa także symptomy pochodzące z górnego odcinku przewodu pokarmowego oraz innych układów i narządów ciała. IBS może współwystępować z innymi chorobami czynnościowymi, takimi jak dyspepsja czynnościowa (niestrawność niezwiązana z chorobą organiczną). Do współwystępujących objawów mogą należeć ponadto:
- skurcze przełyku,
- zgaga,
- nudności, wymioty,
- utrudnione przełykanie,
- uczucie pełności,
- nieprzyjemny smak w ustach,
- hemoroidy1,2.
Do innych dolegliwości towarzyszących zespołowi jelita drażliwego mogą należeć:
- zmęczenie, w tym zespół przewlekłego zmęczenia,
- bóle głowy,
- ogólne osłabienie,
- zaburzenia oddawania moczu,
- zaburzenia miesiączkowania,
- ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
- zaburzenia snu,
- tachykardia,
- zaburzenia psychiczne, głównie depresja, zespoły lękowe1,2.
Liczne i różnorodne objawy towarzyszące IBS utrudniają postawienie właściwej diagnozy. Co więcej, współwystępujące dość często w zespołem jelita drażliwego zaburzenia psychiczne nasilają dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Następnie dolegliwości pokarmowe rzutują na stan psychiczny pacjenta. Wyjściem z tego błędnego koła jest odpowiednia terapia łącząca leczenie objawowe dolegliwości pokarmowych z psychoterapią. Dlatego tak istotna jest długofalowa obserwacja symptomów występujących u pacjenta, a także współpraca chorego i lekarza, której celem jest postawienie trafnej diagnozy i wdrożenie leczenia odpowiadającego odmianie schorzenia i konkretnym dolegliwościom.
Piśmiennictwo:
1. Kopczyńska M., Małecka-Panas E., „Zespół jelita drażliwego”, Esculap.com, https://esculap.com/publication/151873/zesp-jelita-draliwego, data dostępu: 23.08.2018.
2. Wasiluk D., Ostrowska L., „Leczenie dietetyczne pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego”, Nowa Medycyna, http://www.czytelniamedyczna.pl/3573,leczenie-dietetyczne-pacjentow-z-zespolem-jelita-nadwrazliwego.html, data dostępu: 23.08.2018.